Η ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

Η Παιδεία, όπως ορίζεται στο άρθρο 16 του Συντάγματος, αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και για το λόγο αυτό ορίζεται έντονη ρυθμιστική παρέμβαση του νομοθέτη στην οργάνωση και λειτουργία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων καθώς και στην υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού τους (άρθρο 16 παρ. 8 του Συντάγματος).

ΤΑ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ, ΑΛΛΑ ΠΑΡΟΧΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΑΓΑΘΟΥ – ΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΕ ΑΥΤΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΑΛΛΗΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ, ΑΛΛΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΙ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
Η νομολογία που προκύπτει από τη συνταγματική επιταγή καθορίζει ότι τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια παρέχουν δημόσιο αγαθό και ότι οι εκπαιδευτικοί που εργάζονται σε αυτά είναι λειτουργοί της εκπαίδευσης και όχι ιδιωτικοί υπάλληλοι. Σύμφωνα με απόφαση του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών (1871/2006) οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων δεν μπορούν να προβούν σε ανατιολόγητες και χωρίς περιορισμούς καταγγελίες σύμβασης ιδιωτικών εκπαιδευτικών «εφόσον η παροχή στους εκπαιδευτικούς σταθερού καθεστώτος απασχόλησης συνάπτεται άμεσα με την ποιότητα του εκπαιδευτικού έργου που παρέχουν, τόσο προς ωφέλεια της εκπαιδευτικής κοινότητας, όσο και του κοινωνικού συνόλου γενικότερα». Επίσης, σύμφωνα με απόφαση του Άρειου Πάγου (864/76) η συχνή εναλλαγή του διδακτικού προσωπικού και οι αναιτιολόγητες απολύσεις «παρεμποδίζουν την πραγμάτωση των συνταγματικά κατοχυρωμένων σκοπών της παιδείας». Ο δε έλεγχος της νομιμότητας και της καταχρηστικότητας των καταγγελιών σύμβασης πρέπει να γίνεται από τα υπηρεσιακά συμβούλια της εκπαίδευσης (ΚΥΣΠΕ-ΚΥΣΔΕ-ΠΥΣΠΕ-ΠΥΣΔΕ) (ενδεικτικά αναφέρεται η απόφαση 245/98 του ΣτΕ). Τέλος, η απόφαση 622/2010 του ΣτΕ συνοψίζει σε γενικές γραμμές το σύνολο της νομολογίας, αναφέροντας ως προς την εποπτεία των ιδιωτικών σχολείων από το κράτος ότι με βάση τη συνταγματική επιταγή «θεσπίζεται η εποπτεία του τελευταίου (του Κράτους) επί των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων με συνέπεια την, κατά τα προεκτεθέντα, έντονη ρυθμιστική παρέμβαση του νομοθέτη στην οργάνωση και στη λειτουργία τους καθώς και στην υπηρεσιακή κατάσταση του προσωπικού τους» και ότι οι διατάξεις του ν. 682/77 «εξασφαλίζουν στους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς λειτουργούς σταθερές, κατά το δυνατόν, συνθήκες εργασίας, ώστε να μπορούν απερίσπαστα να εκτελούν τα καθήκοντά τους για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση του σκοπού της Παιδείας, ο οποίος, κατά τα προεκτεθέντα, έχει αναχθεί σε συνταγματικό λόγο δημοσίου συμφέροντος».
Η ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ – ΤΙ ΟΡΙΖΕΙ Η ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Γίνεται απολύτως σαφές από τα ως άνω ότι η προϋπηρεσία που διανύει ένας εκπαιδευτικός λειτουργός σε ένα σχολείο που διοικείται από ιδιώτες, εξακολουθεί ωστόσο να παρέχει δημόσιο αγαθό, είναι πραγματική εκπαιδευτική προϋπηρεσία, αναγνωρίζεται ως τέτοια εδώ και τέσσερις δεκαετίες και χρησιμοποιείται είτε για την ένταξη των ιδιωτικών εκπαιδευτικών στους πίνακες αναπληρωτών, είτε για το μόνιμο διορισμό τους στο δημόσιο. Άλλωστε τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια παρέχουν ισότιμους ως προς τα δημόσια τίτλους σπουδών (άρθρο 17, Ν. 682/77), οι απόφοιτοί τους έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε Πανελλαδικές Εξετάσεις και σε εξετάσεις του ΑΣΕΠ και κατοχυρώνουν τα αντίστοιχα με τους απόφοιτους των δημόσιων σχολείων επαγγελματικά δικαιώματα.
Παράλληλα, η υπηρεσιακή κατάσταση και η μισθολογική και η βαθμολογική εξέλιξη των ιδιωτικών εκπαιδευτικών εποπτεύονται από τις Διευθύνσεις Εκπαίδευσης ενώ οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί συμμετέχουν ισότιμα με τους δημούσιους συναδέλφους τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις, στις επιμορφώσεις, παίρνουν τα ίδια είδη αδειών, κ.λπ.

Α. Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΩΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑΣ
Συγκεκριμένες διατάξεις του ειδικού νομοθετικού πλαισίου που διέπει την ιδιωτική εκπαίδευση ορίζουν με σαφήνεια πως η εκπαιδευτική προϋπηρεσία που διανύεται στα ιδιωτικά σχολεία είναι πραγματική εκπαιδευτική προϋπηρεσία και χρησιμοποιείται για την υπηρεσιακή τους εξέλιξη τόσο στην ιδιωτική όσο και στη δημόσια εκπαίδευση. Πιο συγκεκριμένα:
1. Στα άρθρα 2, 3 και 4 του Ν.1600/86 προβλέπεται ότι η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση των εκπαιδευτικών που μονιμοποιούνται, καθώς και η υπηρεσία τους στη δημόσια εκπαίδευση με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, λογίζεται ως πραγματική δημόσια εκπαιδευτική υπηρεσία, για κάθε περίπτωση.
2. Με το άρθρο 17 του Ν.2470/97 αναγνωρίζεται για μισθολογική εξέλιξη (Μ.Κ. και χρονοεπίδομα) η προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών σε σχολεία ιδιωτικής εκπαίδευσης.
3. Με το άρθρο 6 του ν. 1824/1988 και το άρθρο 15 του ν. 3205/2003 θεσμοθετείται η αναγνώριση της πλήρους προϋπηρεσίας σε ιδιωτικά σχολεία των εκπαιδευτικών που εργάζονται πλέον στη δημόσια εκπαίδευση
4. Με το άρθρο 97, παρ. 2 του Ν. 4310/2014 η συνολική προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση συνυπολογίζεται για την υπηρεσιακή εξέλιξη.
5. Αντίστοιχη είναι και η πρόβλεψη του άρθρου 33, του Ν. 4386/2016, όπου αναφέρεται πως ο συνολικός χρόνος της προϋπηρεσίας τους σε σχολεία της ιδιωτικής εκπαίδευσης συνυπολογίζεται για την ένταξη του υπό κρίση προσωπικού στις διατάξεις του ν. 4024/2011 (Α΄226) και για την υπηρεσιακή του κατάσταση, χωρίς τον περιορισμό της επταετίας.
Β. Η ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΗΝ ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΩΣ ΠΡΟΣΟΝ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΟΝ ΠΙΝΑΚΑ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΩΝ, Ή ΩΣ ΠΡΟΣΟΝ ΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Στη χώρα μας εδώ και 40 χρόνια περίπου ισχύει ότι ακριβώς ισχύει και σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση όπου η προϋπηρεσία, είτε διανύεται στη δημόσια, είτε στην ιδιωτική εκπαίδευση, θεωρείται πραγματική εκπαιδευτική προϋπηρεσία. Με τον τρόπο αυτό η πολιτεία αναγνωρίζει διαχρονικά τόσο την προϋπηρεσία στα ιδιωτικά σχολεία ως πραγματική εκπαιδευτική προϋπηρεσία, όσο και τον ενιαίο χαρακτήρα του εκπαιδευτικού συστήματος.
Αναφέρουμε συνοπτικά τις από το 1977 (από τον εκτελεστικό του Συντάγματος νόμο 682 για την ιδιωτική εκπαίδευση) νομοθετικές ρυθμίσεις που καθόριζαν τον τρόπο χρήσης της προϋπηρεσίας που διανυόταν στην ιδιωτική εκπαίδευση ως προσόντος ένταξης σε πίνακα αναπληρωτών, ή ως προσόντος διορισμού στη δημόσια εκπαίδευση.
• Στην παράγραφο 9 του άρθρου 30 του Ν. 682/77 ορίζεται ότι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί ορισμένου ή αορίστου χρόνου που απολύονται από ιδιωτικά σχολεία ή που οι σχολικές μονάδες στις οποίες υπηρετούσαν καταργούνται μπορούν να προσληφθούν σε δημόσια σχολεία με σχέση ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου, όπου υπάρχουν εκπαιδευτικές ανάγκες, εκτός των περιοχών Αθηνών και Θεσσαλονίκης.

• Με το άρθρο 62 του Ν. 1566/85 επαναλαμβάνεται η πρόθεση του νομοθέτη να προσλαμβάνονται απολυμένοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί και ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί με τετραετή προϋπηρεσία που έχασαν τη δουλειά τους λόγω κατάργησης σχολικών μονάδων σε θέσεις ΙΔΑΧ (ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) στην περίπτωση που έχουν διοριστεί σύγχρονοί τους (άνθρωποι από την επετηρίδα διοριστέων που έχουν λάβει την ίδια χρονιά πτυχίο του ίδιου κλάδου) στο δημόσιο. Η πρόσληψη γίνεται σε περίπτωση που υπάρχουν εκπαιδευτικές ανάγκες εκτός των περιοχών Αθήνας και Θεσσαλονίκης.

• Με το άρθρο 7 του Ν.1865/1989 προσλαμβάνονται στη δημόσια εκπαίδευση οι απολυμένοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί «με το βαθμό και το μισθολογικό κλιμάκιο που κατέχουν».

• Με το Ν. 2525/97 του Αρσένη, καταργήθηκε ο θεσμός της επετηρίδας και θεσπίστηκε ως προϋπόθεση διορισμού η επιτυχία στο διαγωνισμό του ΑΣΕΠ, επομένως ανεστάλη κάθε προηγούμενη πρόβλεψη για διορισμό των ιδιωτικών εκπαιδευτικών. Η σύνδεση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση ως προσόν διορισμού στο δημόσιο επανέρχεται με το Ν. 2986/2002. Στο άρθρο 13 του νόμου προβλέπεται ότι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί όλων των κλάδων και ειδικοτήτων των ιδιωτικών σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που απολύονται και έχουν συμπληρώσει κατά το χρόνο απόλυσής τους εξαετή υπηρεσία στις σχολικές μονάδες αυτές, προσλαμβάνονται στη δημόσια εκπαίδευση, χωρίς να απαιτείται ο διορισμός συγχρόνων τους από τον πίνακα διοριστέων του ν. 1566/1985. Εφόσον είχαν προσληφθεί μετά το 1997, άρα είχαν μικρότερη των έξι ετών προϋπηρεσία, εγγράφονταν στον ενιαίο πίνακα αναπληρωτών. Το δικαίωμα αυτό δεν ίσχυε σε περίπτωση που ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός παραιτούνταν, γεγονός που επιβεβαιώνει την ειδική αξία που ο νομοθέτης αποδίδει στην εκπαιδευτική προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση.

• Με το άρθρο 13 του Ν.2986/2002 προβλέπεται η πρόσληψη στη δημόσια εκπαίδευση των ιδιωτικών εκπαιδευτικών που απολύονται έχοντας τουλάχιστον εξαετή υπηρεσία σε ιδιωτικό σχολείο. Ταυτόχρονα οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που απολύονται έχοντας μικρότερη από εξαετή προϋπηρεσία εντάσσονται στον πίνακα αναπληρωτών με αναγνώριση της προϋπηρεσίας τους στην ιδιωτική εκπαίδευση. Την ίδια χρονιά, με το νόμο 3027 (άρθρο 7) άλλαξε η διαδικασία διορισμών εκπαιδευτικών συνολικά.

• Με το άρθρο 5 του Ν. 3194/2003 οι απολυμένοι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που απολύονται λόγω καταγγελίας σύμβασης ή κατάργησης τάξης ή τμήματος ή σχολικής μονάδας και έχουν εξαετή υπηρεσία με 18 ώρες την εβδομάδα ή έχουν μειωμένο ωράριο και με αναγωγή αυτού συμπληρώνουν τέσσερα έτη με 18 ώρες την εβδομάδα τοποθετούνται με σχέση ΙΔΑΧ σε προσωποπαγείς προσωρινές θέσεις. Επίσης όσοι συμπληρώνουν δύο έτη πλήρους υπηρεσίας (ή, αν έχουν μειωμένο ωράριο, να συμπληρώνουν τον χρόνο αυτό με αναγωγή στο υποχρεωτικό) εγγράφονται στον Πίνακα Αναπληρωτών. Για κάθε σχολικό έτος λογίζεται προϋπηρεσία δέκα μηνών και ορίζεται εκ νέου ότι η προϋπηρεσία δεν μετρά σε περίπτωση που ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός παραιτηθεί.

• Με το άρθρο 9, παρ. 6 του Ν. 3391/2005 ορίζεται πως για την εγγραφή στον πίνακα των αναπληρωτών απαιτείται η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση να είναι συνεχής για δύο έτη στην ίδια σχολική μονάδα (είτε με πλήρες ωράριο, είτε με μειωμένο μετά από αναγωγή στο υποχρεωτικό). Ορίζεται επίσης ότι για το διορισμό των εκπαιδευτικών αυτών στο δημόσιο απαιτείται τουλάχιστον διετής προϋπηρεσία ως αναπληρωτές ή ωρομίσθιοι στη δημόσια εκπαίδευση.

• Η αναγνώριση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση και η διασύνδεσή της με την υπηρεσία στην δημόσια πιστοποιείται και με το άρθρο 27 του Ν. 3475/2006 σύμφωνα με το οποίο εκπαιδευτικοί που έχουν προσληφθεί και υπηρετούν σε ιδιωτικό σχολείο µε πλήρες ωράριο διδασκαλίας δεν προσλαµβάνονται κατά τη διάρκεια του διδακτικού έτους ως προσωρινοί αναπληρωτές ή ωροµίσθιοι εκπαιδευτικοί στη δηµόσια εκπαίδευση. Με διευκρινιστική εγκύκλιο που εξεδόθη στη συνέχεια αποσαφηνίστηκε ότι σε περίπτωση που ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός επιλεγεί κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους ως αναπληρωτής και δεν φύγει από το ιδιωτικό σχολείο, ο χρόνος υπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση λογίζεται ως χρόνος υπηρεσίας αναπληρωτή εκπαιδευτικού.

• Ο Ν. 3848/2010 καταργώντας τις προσλήψεις κατά 40% μέσω του ενιαίου πίνακα αναπληρωτών με βάση την προϋπηρεσία και αντικαθιστώντας τους μόνο με πίνακα κατάταξης με βάση τα αποτελέσματα του ΑΣΕΠ, έδωσε κατ’ εξαίρεση (άρθρο 9, παρ. 5) τη δυνατότητα ένταξης στους πίνακες αυτούς ορισμένων κατηγοριών εκπαιδευτικών, μεταξύ των οποίων και των ιδιωτικών εκπαιδευτικών που απολύθηκαν λόγω κατάργησης τάξης, τμήματος, ή σχολικής μονάδας και τον Ιούλιο του 2010 είχαν συμπληρώσει 24μηνη υπηρεσία. Επίσης, με την παράγραφο 10 του ίδιου άρθρου μέχρι τη διενέργεια του πρώτου ΑΣΕΠ από την ψήφιση του νόμου θα μπορούν να διορίζονται στο δημόσιο οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί που περιγράφονται στο άρθρο 5 του Ν. 3194/2003. Τέλος, με την παράγραφο 14 του ίδιου άρθρου, ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί των οποίων το σχολείο έχει καταργηθεί κι έχουν μέχρι τον Ιούλιο του 2010 εξαετή υπηρεσία, διορίζονται στο δημόσιο με βάση τις προβλέψεις του άρθρου 62 του Ν. 1566/1985, αρκεί να μην έχουν αξιολογηθεί αρνητικά.

• Οι παράγραφοι 10 και 14 του άρθρου 9 του Ν. 3848/2010 καταργήθηκαν με τη μνημονιακή νομοθεσία (Ν. 4093/2012, Θ2, παρ. 1β). Ωστόσο, είναι σε ισχύ το δικαίωμα του απολυμένου ιδιωτικού εκπαιδευτικού να εντάσσεται στους πίνακες αναπληρωτών με πλήρη αναγνώριση της προϋπηρεσίας του, με την προϋπόθεση να έχει συμπληρώσει δύο πλήρη έτη στην ιδιωτική εκπαίδευση. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι η προϋπηρεσία στο ιδιωτικό σχολείο δεν αναγνωρίζεται εαν η εργασιακή σχέση λυθεί λόγω παραίτησης.

• Με βάση εγκυκλίους που εξέδωσε το Υπουργείο Παιδείας το 2015 και το 2016, ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί, που απολύονται αποκλειστικά και μόνο για κατάργηση των ιδιωτικών σχολικών μονάδων, τάξεων ή τμημάτων ή με καταγγελία της σύμβασης εργασίας, εφόσον συμπληρώνουν στην ίδια σχολική μονάδα κατά την ημέρα της απόλυσης συνεχή υπηρεσία τουλάχιστον δύο σχολικών ετών με πλήρες εβδομαδιαίο ωράριο ή με αναγωγή αυτού στο υποχρεωτικό και με σειρά που εξαρτάται από το χρόνο αυτής της υπηρεσίας, εγγράφονται στους πίνακες αναπληρωτών και ωρομίσθιων εκπαιδευτικών της παρ. 5 του άρθρου 6 του ν.3255/2004. Η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση που δύναται να προσμετρηθεί είναι αυτή που έχει διανυθεί έως τον Ιούλιο του 2010 και από την 1/9/2012 έως σήμερα.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Σε περίπτωση παραίτησης η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση δεν αναγνωρίζεται για ένταξη στον Πίνακα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τη φιλοσοφία του συνταγματικού νομοθέτη σεβάστηκαν όλες οι κυβερνήσεις του παρελθόντος, ακόμα και οι πλέον συντηρητικές και αντιλαϊκές, πλην της τελευταίας (Σαμαρά-Βενιζέλου).
Ο κοινωνικός αυτοματισμός και η διαίρεση των εργαζομένων που επιχειρείται από ορισμένους δεν πρέπει να βρει ανταπόκριση ούτε στην εκπαιδευτική κοινότητα ούτε στην κοινωνία. Δημόσια και ιδιωτική εκπαίδευση αποτελούν πυλώνες του Ενιαίου Εκπαιδευτικού Χώρου.
Ιδιαίτερα σημαντική θεωρούμε την παρέμβαση της ΔΟΕ προς τον Υπουργό Παιδείας κ. Κ. Αρβανιτόπουλο (Α.Π. 2190/18-4-2013) με την οποία ζητά την αναγνώριση της πλήρους προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση ως πραγματικής δημόσιας εκπαιδευτικής υπηρεσίας για κάθε περίπτωση.
Η ισότιμη αναγνώριση της προϋπηρεσίας στα ιδιωτικά σχολεία τόσο για την ένταξη στους πίνακες αναπληρωτών όσο και για τη μοριοδότηση για τους διορισμούς μόνιμων εκπαιδευτικών αποτελεί αυτονόητη συνταγματική υποχρέωση της πολιτείας.