ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ ΜΟΝΟ ΜΕ ΒΑΣΙΜΟ ΛΟΓΟ ΣΤΟΝ ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ: ΚΟΛΑΦΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΧΟΛΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΡΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΕΛΕ ΠΟΥ ΖΗΤΟΥΣΕ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΩΔΙΚΑ ΓΙΑ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΕΣ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ

Σύμφωνα με δηλώσεις της Υπουργού Εργασίας, η κυβέρνηση θα θέσει προς ψήφιση διάταξη-σταθμό για τις εργασιακές σχέσεις στη χώρα. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή που έρχεται κατ’ εφαρμογήν του Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη, η καταγγελία σύμβασης είναι έγκυρη μόνο για βάσιμο λόγο που σχετίζεται με την απόδοση του εργαζόμενου, ή συγκεκριμένες λειτουργικές ανάγκες της επιχείρησης. Η πιθανή ψήφιση της διάταξης αυτής θα αποτελέσει μεγάλη δικαίωση για την ΟΙΕΛΕ, η οποία συστηματικά διεκδίκησε με όπλο τον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη, αλλά και σχετική απόφαση του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ την υποχρέωση των εργοδοτών για αιτιολόγηση των καταγγελιών σύμβασης αορίστου χρόνου των ιδιωτικών εκπαιδευτικών, κάτι που επετεύχθη με την ψήφιση του Ν. 4415/2016 (νόμος Φίλη).

Ταυτόχρονα, η ψήφιση της διάταξης αποτελεί κόλαφο για τους εκπροσώπους των σχολαρχών που στην ιδεοληπτική τους μανία χαρακτήρισαν τη σχετική διάταξη του νόμου Φίλη (που έρχεται κατ’ εφαρμογήν του ευρωπαϊκού δικαίου) ως «σοβιετική» και «κρατικίστικη». Φαντάζεται κανείς, διαβάζοντας τις ανακοινώσεις του ΣΙΣ, ότι το πνεύμα του Στάλιν πλανάται πάνω από τη συντριπτική πλειονότητα των κρατών της Ε.Ε. όπου οι καταγγελίες σύμβασης είναι υποχρεωτικά αιτιολογημένες (δυστυχώς μέχρι και σήμερα η Ελλάδα αποτελούσε θλιβερή μειονότητα με ένα απαρχαιωμένο, μεσαιωνικού τύπου θεσμικό πλαίσιο, όπου ένας εργαζόμενος είναι πλήρως απροστάτευτος και απολυόταν χωρίς καμιά αιτιολόγηση). Τερματίζεται, επίσης, η (ούτως ή άλλως απαράδεκτη) δημόσια ρητορική των ιδιοκτητών πως οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί αποτελούν «προστατευόμενο είδος» στο χώρο του ιδιωτικού τομέα, επομένως θα πρέπει να τους κοπούν τα «προνόμια». Απλώς με τη ρύθμιση αυτή επιβάλλεται στο σύνολο του ιδιωτικού τομέα η ευρωπαϊκή κανονικότητα: κανένας εργαζόμενος δεν μπορεί να απολυθεί αναίτια, μόνο και μόνο επειδή έτσι κάπνισε του εργοδότη.

ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΙ Ο ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕΝΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ

Την 14η Ιανουαρίου 2016 ψηφίστηκε στη Βουλή από το σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων η «Κύρωση Αναθεωρημένου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη» (ΦΕΚ Α 5/20-1-2016).

Στο Χάρτη περιλαμβάνεται το άρθρο 24 («Το δικαίωμα της προστασίας σε περιπτώσεις λύσης της σχέσης εργασίας»). Με το άρθρο αυτό δίδεται η δυνατότητα προστασίας του εργαζόμενου σε περίπτωση αναιτιώδους καταγγελίας σύμβασης της εργασίας του. Τούτο σημαίνει πως τα κράτη-μέλη θα πρέπει να θεσπίσουν μέτρα που θα περιορίζουν το περίφημο διευθυντικό δικαίωμα των εργοδοτών για αναιτιολόγητες απολύσεις. Η πρώτη εφαρμογή του Αναθεωρημένου Κοινωνικού Χάρτη στην ελληνική νομοθεσία έγινε με την αποκατάσταση της συνταγματικής νομιμότητας στο χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης με το Ν. 4415/2016 (Νόμο Φίλη) και με την μερική αναθεώρηση διατάξεών του με το Ν. 4472/2017 (Νόμο Γαβρόγλου). Πλέον στην ιδιωτική εκπαίδευση έχει θεσπιστεί Ανεξάρτητη Αρχή που ελέγχει τη νομιμότητα και την καταχρηστικότητα των καταγγελιών σύμβασης, καθώς, πέραν της ευρωπαϊκής πλέον οδηγίας για αιτιολόγηση των απολύσεων, η εποπτεία των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων επιβάλλεται για λόγους προστασίας του δημόσιου συμφέροντος.

Η ΘΕΜΕΛΙΩΔΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΟΗΕ

Το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRC) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην 29η Συνεδρίαση της 29ης Ιουνίου του 2015 προχώρησε σε ένα ομόφωνο, από 47 κράτη-μέλη, ψήφισμα για ζητήματα εκπαίδευσης. Στο ψήφισμα, που χαρακτηρίστηκε από την Εκπαιδευτική Διεθνή (Education International) ως θεμελιώδες, περιέχεται πρόταση για την εκπαίδευση που παρέχεται από ιδιωτικούς φορείς. Με την πρόταση αυτή τα κράτη-μέλη του Οργανισμού καλούνται επειγόντως να ρυθμίζουν και να ελέγχουν στενά τους ιδιωτικούς παρόχους εκπαίδευσης, καθώς η εκτεταμένη εμπορευματοποίηση του εκπαιδευτικού αγαθού εμποδίζει το δικαίωμα για απόλαυση του αγαθού της εκπαίδευσης. Καλούνται επίσης να καταρτίσουν ένα κανονιστικό πλαίσιο με βάση τις διεθνείς υποχρεώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα για τους παρόχους εκπαίδευσης που προβλέπει, μεταξύ άλλων, τις ελάχιστες προδιαγραφές και τα πρότυπα για τη δημιουργία και τη λειτουργία των εκπαιδευτικών φορέων.

Το Συμβούλιο διατύπωσε στο ψήφισμα τη βασική αρχή ότι η εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό. Η ανησυχία του Συμβουλίου για την αυξανόμενη και χωρίς όρια ιδιωτικοποίηση και εμπορευματοποίηση του αγαθού της εκπαίδευσης προήλθε από έρευνες που έχουν πραγματοποιήσει εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ και οργανώσεις της Κοινωνίας των πολιτών σε μεγάλο αριθμό χωρών, σύμφωνα με τις οποίες η λειτουργία χωρίς εποπτεία και θεσμικό πλαίσιο της ιδιωτικής εκπαίδευσης και ιδιαίτερα των κερδοσκοπικών σχολείων προκαλεί σοβαρούς κινδύνους για την Παιδεία και δημιουργεί συνθήκες κοινωνικής αδικίας και αποκλεισμού για τους φτωχότερους πολίτες.

Η αντικατάσταση του τοπίου χάους και επιχειρηματικής ανομίας το οποίο επέβαλε στην ιδιωτική εκπαίδευση η λαίλαπα Μπαμπινιώτη-Αρβανιτόπουλου το 2016 προήλθε ως αποτέλεσμα και του πιο πάνω ψηφίσματος του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ.

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΩΝ

Το απαρχαιωμένο εργασιακό δίκαιο στην Ελλάδα, κυρίως οι διατάξεις για τις αναιτιολόγητες απολύσεις, έχουν τις ρίζες τους σε μια οθωμανικού τύπου αντίληψη. Ότι, δηλ., στην επιχείρησή του ο εργοδότης κάνει ό, τι θέλει, χωρίς κανένα έλεγχο.

Ωστόσο, αυτό που για την Ευρώπη θεωρείται αυτονόητο, δηλαδή η κοινωνική ευθύνη του επιχειρηματία (corporate social responsibility) ελάχιστα συζητείται στη χώρα μας. Ο εργοδότης δεν έχει προκύψει από το πουθενά. Είναι τέκνο μιας οργανωμένης κοινωνίας και επωφελείται από την ύπαρξη των δομών της, χρησιμοποιεί τις παροχές της πολιτείας για εκπαίδευση, υγεία, ασφάλιση, μετακινήσεις κ.λπ. Χωρίς κοινωνία, δεν θα μπορούσε να υπάρχει και η επιχείρησή του.

Ως εκ τούτου, με την πρόσληψη και την απόλυση ενός εργαζόμενου, ένας εργοδότης αναλαμβάνει σημαντική κοινωνική ευθύνη. Ιδιαίτερα με την απόλυση που συχνά αποτελεί δραματικό γεγονός για έναν εργαζόμενο, η πολιτεία, μεταξύ άλλων, επιβαρύνεται με το επίδομα ανεργίας, την πιθανή μετεκπαίδευσή του εργαζόμενου και τις απώλειες των ασφαλιστικών ταμείων. Γι’ αυτό το λόγο η καταγγελία σύμβασης σε μια ευνομούμενη πολιτεία δεν μπορεί να διαπνέεται από το ιδεολόγημα «μαγαζί μου είναι, ό, τι θέλω κάνω». Η απόλυση θα πρέπει να συνοδεύεται από ελεγχόμενο λόγο απόδοσης, ή οικονομοτεχνικούς λόγους που μπορούν να δικαιολογηθούν από τον εργοδότη.

Η αναγκαιότητα αυτή είναι ακόμη πιο σημαντική στην ιδιωτική εκπαίδευση. Τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δεν παράγουν εμπορικά προϊόντα, αλλά παρέχουν δημόσιο αγαθό και εκδίδουν τίτλους σπουδών ισότιμους με αυτούς των δημόσιων σχολείων. Σύμφωνα, άλλωστε, με την πάγια νομολογία, τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια δεν αποτελούν αμιγείς επιχειρήσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις θα πρέπει να εξασφαλίζουν όπως ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς λειτουργούς σταθερές, κατά το δυνατόν, συνθήκες εργασίας, ώστε να μπορούν απερίσπαστα να εκτελούν τα καθήκοντά όπως για την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση του σκοπού της Παιδείας, ο οποίος έχει αναχθεί σε συνταγματικό λόγο δημοσίου συμφέροντος  (ΣτΕ 622/2010).